آوازهای محلی با گستره موسیقی‌اش نشان از نشاط و طبع شاعرانه مازنی‌ها می‌دهد.
در اشعار و ملودی‌های مازندرانی خصیصه‌های اقلیمی و طبیعی به وضوح دیده می‌شود و عناصر زنده و ملموس طبیعت، ناهمواری‌ها، کوه، جنگل، دریا و کار دامداری و کشاورزی در هنرهای مختلف منطقه نمود دارد.
مازندران به دلیل گستردگی طول جغرافیایی و حضور اقوام و فرهنگ‌های متفاوت و همچنین همجواری با برخی اقوام و... طوایف داخلی و خارجی از فرهنگ‌های مختلفی تاثیر پذیرفته و به همین خاطر موسیقی بومی و محلی این منطقه، چه به لحاظ ساختاری و چه از نظر ویژگی‌های قومی، پر تعداد و گوناگون است.
احمد محسن‌پور کارشناس موسیقی مازندران درباره موسیقی امروز این خطه می‌گوید: «امروزه اصلی‌ترین موسیقی مازندرانی در بخش میانه است که از ساری تا نور ادامه دارد و امیری، کتولی، موسیقی چوپانی و موسیقی مربوط به جشن‌هایی مانند «حیدربیگ»، «جلو داری» و «سماع حال» به این بخش تعلق دارد. »
این کارشناس موسیقی می‌گوید: «این موسیقی که اکنون با آن روبرو هستیم در مسیر زندگی پیوسته دستخوش تغییراتی شده و به سبک‌های مختلف درآمده تا شکل امروزی به خود گرفته است. ملودی‌سازی یا نغمه‌پردازی در ذات موسیقی شرق وجود دارد و به شیوه بداهه نوازی تبلور می‌یابد.
از قدیم برای هر بخش از زندگی اجتماعی موسیقی خاصی وجود داشت و از موسیقی استفاده بیشتری می‌شد، اکنون این کلی‌گرایی که در موسیقی ما به‌وجود آمده موجب شده تا گسترش موسیقی ما در زمینه زندگی اجتماعی مطلوب و ایده‌آل نباشد. »
موسیقی مازندران هم مانند دیگر موسیقی نواحی ایران دارای حزن و غمی نهفته در بطن خود است. محسن‌پور در این باره می‌گوید: «حزن‌انگیزی در موسیقی مازندران بازتابی از روان هنرمندان منطقه است که خود ریشه در شرایط اجتماعی دارد. با این حال در موسیقی مازندران هر کسی می‌تواند خط ملودی را به هر سویی که می‌خواهد در جهت حزن و اندوه یا سرور و شادی هدایت کند.»
مازندران همیشه دارای موسیقی‌شناسان برجسته‌ای بود که نه تنها در استان بلکه در سطح کشور نیز جزو برترین‌ها هستند که از آن جمله می‌توان از شادروان حبیب‌الله بدیعی، زنده‌یاد لطف‌الله مجد، استاد فرهنگ شریف و مرحوم عماد رام نام برد.
همچنین از هنرمندانی که در عرصه موسیقی سنتی و بومی در سطح مازندران تاثیرگذار بودند می‌توان به شادروان ذبیح‌الله مقوم، کیکاووس افسری، جهانگیر بریمانی، هادی صمیمی، جهانگیر دانلو، احمد محسن‌پور، جمشید قلی‌ن‍ژاد، زنده‌یاد رستگار ملک‌پور، ولی‌الله عمرانی، اسماعیل عمرانی، علی اشکان، احمد بختیاری، نصرت‌الله ذوقی، شادروان احمد مستوفی، حسین طیبی و ابوالحسن خوشرو اشاره کرد. از این تعداد برخی به‌عنوان مربی یا کارشناس بوده‌اند و بقیه نیز خلعت انزوا پوشیده و با موسیقی وداع کردند.
همشهری استانها
